Vẻ đẹp con người Việt Nam qua một số tác phẩm văn học hiện đại trong chương trình Ngữ văn 9

[missyouloveyou]

VẺ ĐẸP CON NGƯỜI VIỆT NAM QUA MỘT SỐ TÁC PHẨM VĂN HỌC HIỆN ĐẠI TRONG CHƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 9

Nhà thơ Huy Cận đã từng viết:

“Sống vững chãi bốn ngàn năm sừng sững
Lưng đeo gươm tay mềm mại bút hoa
Trong và thực sáng hai bờ suy tưởng
Sống hiên ngang mà nhân ái chan hòa”

Qua biết bao đổi thay của cuộc sống, bao thằng trầm của lịch sử dân tộc, con người Việt Nam vẫn giữ trong mình những nét đẹp riêng, những phẩm chất riêng. Suốt chặng đường tiến tới Chủ nghĩa xã hội, các nhà văn nhà thơ đã tình nguyện làm những thư kí trung thành, ghi chép một cách đầy đủ và chân thực những vẻ đẹp rạng ngời của con người Việt Nam.

Vẻ đẹp đầu tiên và cũng là lòng tự hào tự tôn dân tộc chính là vẻ đẹp của tinh thần yêu nước, của chủ nghĩa anh hùng Cách mạng, của ý thức sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, sẵn sàng xả thân vì độc lập tự do, giống như ai đó đã từng viết:

“Ôi Tổ quốc ta, ta yêu như máu thịt
Như mẹ cha ta như vợ như chồng
Ôi Tổ quốc nếu ta cần chết
Cho mỗi ngôi nhà ngọn núi con sông”

Ý chí độc lập dân tộc đã vượt qua tình yêu quê hương, để hwongs trọn tình yêu ấy cho đất nước. Người lính trong bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu đã sẵn sàng dứt áo ra đi, để một lòng hướng trái tim ra tiền tuyến:

“Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước, gốc đa nhớ người ra lính”

Suốt chặng đường kháng chiến chống Pháp, những người lính cùng chung nhiệm vụ, cùng chung lí tưởng “Súng bên súng, đầu sát bên đầu”. Lí tưởng cao đẹp nhất của họ là giữ vững độc lập tự do của Tổ quốc, giải phóng miền Nam thống nhất nước nhà. Hay như hình ảnh cuối của “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật:

“Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước
Chỉ cần trong xe có một trái tim”

“Trái tim” – hình ảnh hoán dụ thể hiện sức mạnh chiến đấu, ý chí kiên cường của người chiến sĩ lái xe vì sự nghiệp thống nhất đất nước. “Trái tim” ấy là trái tim yêu thương, trái tim sục sôi căm giận, trái tim sẵn sàng hy sinh cho “trái tim” của biết bao con người khác cũng là anh em, cũng chung dòng máu Việt. Để rồi không chỉ là “trái tim” nơi tiền tuyến cam go khốc liệt, mà ngay cả “trái tim” nơi hậu phương cũng một lòng trọn niềm tin kháng chiến:

“Ngủ ngoan a-kay ơi, ngủ ngoan a-kay hỡi
Mẹ thương a-kay, mẹ thương bộ đội…”

Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm đã thổi tình yêu nước vào bài thơ, để bà mẹ Tà-ôi có khát vọng đất nước được giải phóng, được thấy Bác Hồ, để truyền tình yêu ấy vào tiềm thức của đứa con. Trong lời ru của mẹ có ước mơ của riêng bà và cũng là ước mơ của cả dân tộc về giấc mơ tình thương, giấc mơ về ấm no, hạnh phúc, giấc mơ chiến thắng. Vẻ đẹp của tinh thần yêu nước còn là sự hy sinh, xả thân quên mình vì bầu trời hòa bình như nhân vật anh Sáu trong tác phẩm “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng. Dù yêu thương con vô hạn, dù chưa được hưởng trọn cái tình yêu, cái tiếng gọi ba của bé Thu nhưng vì đất nước, vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, anh Sáu đã quyết định ra đi để làm tròn bổn phận, làm tròn nhiệm vụ của một người lính, một thành viên trong gia đình và tiếp nối tình yêu đó trên con đường Cách mạng bằng nỗi nhớ, để rồi “trong trận càn của địch, anh bị hy sinh”. Thật xót xa và đớn đau! Thế mới biết chiến tranh đã cướp đi bao mái ấm gia đình, bao niềm hy vọng về đất nước đang bỏ dở…

Vẻ đẹp của con người Việt Nam còn được xây dựng trên mặt trận lao động. Đó alf vẻ đẹp của tình thần lao động hăng say, của tinh thần làm chủ cuộc sống, của ý thức xây dựng Tổ quốc làm giàu đẹp cho quê hương, đất nước. Bằng cách sống có lí tưởng, dám ước mơ, biết vươn lên có ý nghĩa để cống hiến, để thành người có ích với cộng đồng, truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long đã khắc họa thành công vẻ đẹp của những người lao động bình thường, lặng lẽ vô danh ở núi rừng bạt ngàn Tây Bắc. Đó là anh thanh niên làm công tác khí tượng một mình trên đỉnh núi cao khi đang ở độ tuổi hai mươi bảy. Đang là thanh niên – cái thời gian thỏa sức vui chơi, chạy nhảy mà anh lại chấp nhận rời xa cuộc sống đô thị ồn ào náo nhiệt, rời xa gia đình để gắn bó với công việc “đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất,… phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu”. Một công việc đầy khó khăn khắc nghiệt nhưng không vì vậy mà anh bỏ bê, lơ đãng mà ngược lại, anh làm việc đầy say mê và đầy trách nhiệm. Vẫn biết công việc ấy là gian khổ nhưng “thiếu nó anh buồn đến chết mất” vì đó là niềm vui và nguồn sống của anh. Đối với anh, hạnh phúc là khi được lao động, cống hiến hết mình vì đất nước. Xây dựng đất nwocs ngày giàu mạnh hơn, với anh đó là một niềm vui. Không chỉ anh mà cả ông họa sĩ già day mê nghệ thuật, cô kĩ sư trẻ mới ra trường, bác lái xe vui tính vởi mở, ông kĩ sư ở vườn rau Sa Pa, đồng chí cán bộ nghiên cứu khoa học…đã lao động âm thầm, lặng lẽ mà đầy ý nghĩa bởi công việc của họ đã cống hiến vì đất nước, vì mọi người. Trên mặt trận lao động, con người Việt Nam luôn dốc lòng dốc sức, nhiệt tình xây dựng đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận là bài thơ tiêu biểu sau Cách mạng tháng Tám như thế. Mang âm điệu ngọt ngào, niềm vui say mê và phấn chấn của nhân dân lao động đang làm chủ cuộc đời, Huy Cận đã cất lên bài ca về những người dân chài với đức tính cần cù và tinh thần lạc quan trong lao động:

“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi”

Không còn là từng chiếc thuyền lẻ tẻ đi biển mà là cả một “đoàn thuyền”, một sức mạnh mới của cuộc đời đổi thay. Ra khơi đánh cá, họ cầu mong biển lặng sóng êm để “kéo xoăn tay chùm cá nặng”, góp phần làm giàu cho đất nước. Chi tiết “căng buồm” của tác giả đã lột tả hết thảy tinh thần phấn khơi, hăng say và khí thế ra khơi của ngư dân vùng biển:

Câu hát căng buồn với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi

Vẻ đẹp của họ chính là góp tay xây dựng đời thêm hạnh phúc ấm no. Góp sức nhỏ bé để làm một điều ý nghĩa và lớn lao, đó là niềm vinh hạnh, niềm vui.

Bên cạnh những vẻ đẹp truyền thống ấy, người Việt Nam còn được biết đến với vẻ đẹp trong tâm hồn sâu kín, đời sống nội tâm phong phú, tình cảm dào dạt bao la. Đến với “Đồng chí” của Chính Hữu, người đọc sẽ biết rõ hơn tình đồng chí đồng đội trong chiến đấu gian lao. Cùng là người bạn tâm giao trên chiến hào, họ chia sẻ ngọt bùi “đêm rét chung chăn” để trở thành “đôi tri kỉ”. Xúc động khi nghĩ về một tình bạn đẹp, tự hào về mối tình đồng chí cao cả thiêng liêng, cùng chung lí tưởng chiến đấu và giàu lòng yêu nước ra trận đánh giặc. Dù khó khăn cực khổ đến đâu, họ cũng đâu quản ngại bởi bên cạnh họ đã có bàn tay của người đồng đội thân thương:

Thương nhau tay nắm lấy bàn tay

Nắm lấy bàn tay để trao truyền sức mạnh, nắm lấy bàn tay để sưới ấm cả không gian núi rừng:

Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo

Một khung cảnh thơ mộng, nói lên cuộc sống chiến đấu gian khổ nhưng anh bộ đội vẫn yêu đời, tình đồng chí thêm keo sơn gắn bó. Nhưng kháng chiến đâu phải chỉ dành tình cảm cho người bạn tri âm tri kỉ là đủ; họ - những người chiến sĩ vẫn dành riêng cho một góc nhỏ trái tim mình, ngoài tình yêu đất nước còn là tình yêu gia đình, tình phụ tử, mẫu tử thiêng liêng. “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng là một câu chuyện như thế. Những tưởng chiến tranh sẽ để lại đâu đó trên cuộc đời một mái ấm hạnh phúc, nhưng không, chiến tranh là toàn bộ bi kịch. Cái khao khát của một người lính sau những năm dài vào sinh ra tử được trở lại quê hương, được gặp lại vợ con, được nghe tiếng gọi “ba” một cách không trọng vẹn. Bom đạn làm thay đổi hình hai anh Sáu, ngỡ rằn bom đạn đã cắt đứt hẳn tình yêu cha trong lòng đứa con gái ngây thơ, nhưng bất ngờ làm sao cái giây phút chia xa lại rạo rực trong lòng bé Thu một tình cha con vỡ òa, sâu nặng. Chiếc lược ngà như một vật kí thác thiêng liêng về tình phụ - tử mà bom đạn kẻ thù không thể nào tàn phá nổi. Chính vì thế mà cái lúc hấp hối, anh Sáu “đưa tay vào túi, móc cây lược”, đưa cho người bạn với ánh mắt năn nỉ cầu xin, làm giúp anh cái tâm nguyện cuối cùng là trao lại kỉ vật ấy cho đứa con gái nơi quê nhà đang mong ngóng. Chiếc lược ngà mãi sẽ là nhân chứng về nỗi đau, về bi kịch đầu máu và nước mắt đã để lại nhiều ám ảnh bi thương trong lòng bạn đọc của ngày ấy, và của cả hôm nay.

Vẻ đẹp của con người Việt Nam nơi hậu phương còn là tình bà cháu thiêng liêng ấm áp. Nhà thơ Bằng Việt đã để lại cho thi đàn văn học Việt một lời thơ đẹp với cảm xúc dào dạt nhắc lại kí ức một thời gian khổ - đói nghèo chiến tranh:

Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa

Bếp lửa hiện lên trong sương sơm, “nồng đượm”, mang tình thương chở che, ôm ấp, “ấp iu” của lòng bà. Nghĩ về bếp lửa, nhớ về gia đình, đứa cháu thương bà khốn kể xiết. Chiến tranh – nhiều cảnh ngộ khác nhau, người bà đã thay thế vị trí người mẹ để chăm chút, để nuôi dạy đứa cháu nhỏ:

Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc…

Mỗi câu thơ như đã tô đậm thêm những phẩm chất cao quý của người bà kính yêu. Cùng với bà, hình tượng “bếp lửa” cũng đã bùng lên thành ngọn lửa bất diệt, ngọn lửa của tình thương “luôn ủ sẵn”, ngọn lửa ”dai dẳng” với niềm tin bất diệt… Mỗi vần thơ chứa đựng bao nghĩa nặng tình sâu, bà đã nhen nhóm, nuôi dưỡng trong lòng con cháu, biết bao niềm yêu thương, bao ước mơ, hoài bão… Không gian và thời gian xa cách, và dù cuộc đời có đổi thay, dù “có ngọn khói trăm tàu”, “lửa trăm nhà”, “niềm vui trăm ngả” nhưng tình thương nhớ bà trong lòng người cháu vẫn mãnh liệt và thiết tha. Qua bài thơ, ta càng thấy rõ tình cảm gia đình là một tình cảm tha thiết của con người Việt Nam. Đó cũng chính là vẻ đẹp tâm ồn vô cùng ấp áp và thiêng liêng của dân tộc suốt chiều dài kháng chiến cứu nước và giữ nước.

Con người Việt Nam hiện lên trong các tác phẩm văn học hiện đại vừa mang vẻ đẹp truyền thống của dân tộc, vừa mang vẻ đẹp của con người mới dưới chế độ Chủ nghĩa xã hội. Các tác phẩm phác họa vẻ đẹp của con người Việt Nam bằng sự thấu hiểu sâu sắc, bằng thái độ ngợi ca và trân trọng hết mình. Qua đó cho thấy văn học hiệc đại phát huy tinh hoa bản sắc và tâm hồn dân tộc Việt, có sự kế thừa và phát huy những vẻ đẹp truyền thống của dân tộc, đồng thời góp phần bồi đắp tâm hồn, tính cách cho các thế hệ của con người Việt Nam.

 

[Butnghien]

Trải qua bao biến thiên, luân chuyển, vượt bao bão đạn mưa bom, chịu bao căm hờn tủi nhục, đất nước đã thay da đổi thịt. Hình ảnh những con người mới say mê lao động, nhiệt tình, phấn khởi đã đi vào văn học một cách đẹp đẽ đến lạ thường.

Cách mạng tháng Tám thành công mở ra bước ngoặt cho dân tộc, đánh dấu một thời kỳ lịch sử. Rồi đến chiến thắng Điện Biên Phủ 1954, miền Bắc bước vào xây dựng cuộc sống mới, rũ bỏ những bụi bặm mệt nhoài của chiến tranh, làm lại quê hương từ trong đống hoang tàn đổ nát. Hình ảnh những con người, cuộc sống mới được đưa vào văn học, làm sáng lên niềm tin, sự phấn khởi, lòng thiết tha với cuộc đời đổi khác. Huy Cận là một trong số những nhà thơ như thế. Nếu trước đây cứ mãi khôn nguôi một nỗi sầu cô tịch, sống trên quê hương mà cứ nhớ quê hương:

“Lòng quê dờn dợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.”
(Tràng giang – Huy Cận)

Thì giờ đây, chính chàng thi sĩ sầu não ấy lại chủ động tìm đến với cuộc sống mới, ca ngợi những con người mới: nhiệt thành, hăng hái, vững vàng, tự tin. “Đoàn thuyền đánh cá” là một khúc tráng ca về hình ảnh những con người lao động làm chủ cuộc đời, tràn đầy hân hoan:

“Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”
(Huy Cận)

Một không gian vũ trụ hiện ra trời, biển và buổi chiều. Ơ đây thời gian – không gian quyện chặt vào nhau như khắc họa cả một vùng đại dương rực rỡ sắc màu, hình ảnh đẹp, sống động và rộng mở. Buổi chiều ở đây không man mác một nỗi sầu, nỗi cô đơn, mong nhớ. Mà buổi chiều ở đây lại là thời khắc để bắt đầu một công việc, công việc sau khi cả đất trời tắt lịm trong bóng tối. Những con thuyền lần lượt lướt trên mặt biển bao la trong niềm tin vững vàng, trong cảm giác mênh mang, sung sướng. Họ nhận thức được niềm vui trong lao động, ý nghĩa trong lao động. Đi trong gió sương, đi trong tiếng hát, đi giữa bầu trời đầy trăng sao và câu hát ngân vang, tha thiết, vang vọng trong không gian mênh mông của mặt biển, như đang kêu gọi đàn cá đến cùng tung tăng, chăm chỉ, bền bỉ, đêm ngày dệt gấm thêu hoa làm nên sự sống, yên vui và hạnh phúc. Con người mới là thế, yêu lao động và yêu thiên nhiên và yêu cả cuộc sống. Bằng một con mắt quan sát tinh tế và nhạy bén, chính Huy Cận đã nhìn thấy con thuyền như hòa nhập vào thiên nhiên, không mất hút trong thiên nhiên. Giữa mặt biển bao la ấy, con người đã không trở nên nhỏ bé mà trái lại đã trở thành hình ảnh trung tâm đầy chất sống, đầy chất thơ. Và cũng chính cánh buồm ấy đã cho ta nhịp điệu lao động khẩn trương.

Đó chính là những con người biết đi tới và làm nên chiến thắng:

“Đi ta đi khai phá rừng hoang
Hỏi núi non cao đâu sắt đâu vàng
Hỏi biển khơi xa đâu luồng cá chạy
Sông Đà, sông Lô, sông Hồng, sông Chảy
Hỏi đâu thác chảy cho điện quay chiều.”
(Tố Hữu)

Cuộc sống! Chao ôi cuộc sống thật đẹp biết bao khi mỗi con người đều biết phấn đầu vì mục đích lớn lao của đất nước. Không tị hiềm, gian dối chỉ có niềm tin với lý tưởng sống và niềm tin yêu con người. Đời sẽ cười vui trong tiếng hát ngay cả trong lao động vất vả.

Phải chăng, chính ánh sáng cách mạng đã chiếu soi và mở ra trong tâm hồn họ những chân lý mới. Biển không chỉ là cá tôm mà biển là mẹ, là tình yêu, là cuộc sống mới. Người mẹ bao dung ấy đang mở rộng vòng tay đón các con, che chở, vuốt ve, âu yếm, nuôi lớn từng cuộc đời, từng tâm hồn. Người mẹ ấy vĩ đại biết nhường nào, to lớn biết nhường nào!

Nếu đoàn thuyền ra đi trong tiếng hát, thì một lần nữa, sự trở về trong tiếng hát reo vui:

“Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.”
(Huy Cận)

Chiến thắng đó phải không! Ta trở về trên con thuyền nặng cá, đó là kết quả, là thành quả của cả một đêm miệt mài lao động. Mặt trời lên, ánh nắng sáng soi lên những đôi mắt cá! Long lanh! Óng ánh! Rực rỡ! Những mặt trời bé con! Hạnh phúc! Ta cảm nhận được nụ cười rạng rỡ trên khuôn mặt tươi tắn của những người dân. Nụ cười mãn nguyện, nụ cười trong sung sướng, trong khúc hát dặm trường đã mệt mỏi. Mỗi con người đang mở toang cánh cửa lòng để đón ánh sáng, ngày mới sáng lên và lòng người cũng rực sáng! Lao động! Lao động đem đến cho con người niềm vui cuộc sống! Lao động là vinh quang!

Đáng yêu quá đổi! Và ta biết họ là những con người chiến thắng dẫu không chiến đấu, xông pha. Bởi:

“Từ chiến trường ta xốc tới công trường
Người chiến thắng là người xây dựng mới.”
(Tố Hữu)

Chính sự lao động tưởng chừng như bình thường ấy đã góp phần làm nên cuộc sống mới, cuộc sống đầy hoa và tình yêu. Cuộc sống tốt đẹp vì con người đoàn kết, nắm tay, nương tựa vào nhau:

“Đời vui đó tiếng ca đoàn kết
Tay năm tay nhau xây lại đời ta.”
(Tố Hữu)

Nếu xưa kia, mỗi con người, mỗi cá nhân đều đoàn kết để giữ lấy quê hương, đất nước thì giờ đây, họ lại xích gần nhau để xây dựng cuộc sống mới. Mới ở đây trong mỗi con người là mới trong tư tưởng, mới ở trong tâm hồn. Biết mở rộng tấm lòng đón yêu thương vào ngự trị. Từ những chiến trường ác liệt, họ anh dũng là những người lính trung kiên; từ những cánh đồng trơ trọi, họ hăng say là một con người xây dựng mới. Bằng tình yêu Tổ quốc trong đấu tranh và giờ đây đã trở thành yêu quê hương trong lao động:

“Tây Bắc ư! Có riêng gì Tây Bắc
Khi lòng ta đã hóa những con tàu
Khi Tổ quốc bốn bề lên tiếng hát
Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu.”
(Chế Lan Viên – Tiếng hát con tàu)

Lao động vì Tổ quốc, làm giàu cho Tổ quốc, đó chính là lý tưởng mà họ xác định được. Niềm lạc quan, tin yêu cuộc sống, vững tin ở ngày mai đã trở thành động lực, thành ý chí, thành quyết tâm để họ vượt qua những khó khăn trong buổi đầu xây dựng. Quả thật, chính tấm lòng cháy khát một tình yêu quê hương đất Mẹ đã khiến tâm hồn họ “hóa những con tàu” tình nguyện ra đi đến bất cứ đâu Tổ quốc cần. Những con tàu tung cánh, dang tay lướt mãi giữa cuộc đời thoát ra từ nô lệ. Và chỉ cần “Tổ quốc bốn bề lên tiếng hát” thì chính họ, tấm lòng họ, trái tim họ đã hòa mình vào sông núi quê hương hát cùng hát bài ca xây dựng, chiến đấu. Bởi họ luôn luôn vững tin ở cuộc sống, ở ngày mai, ở tương lai:

“Anh nghe có tiếng người qua chợ
Ta gắng mùa sau lúa sẽ nhiều
Ruộng thắm mồ hôi từng nhát cuốc
Làng ta rồi đẹp biết bao nhiêu.”
(Vũ Cao - Núi Đôi)

Cảm động biết bao những con người tràn đầy nhiệt huyết. Từ “ta gắng mùa sau” nghe như tiếng lòng các anh đang đập rộn ràng những xúc cảm tươi nguyên về ngày đầu độc lập. Nó thể hiện sự quyết tâm, đoàn kết chung lòng của những con người đã thoát khỏi đau thương nô lệ. Và đó chính là hình ảnh những con người mới chan hòa tình yêu đất Mẹ trong nhịp sống rộn ràng. Và con người nguyện gắn bó cuộc đời mình với mồ mã, ruộng vườn cha ông, với những mảnh vườn chai sần, nứt nẻ đi vì bom đạn đang cựa mình lột xác thành những cánh đồng mỡ màng, no căng, chín mọng bởi nó được bón từ mồ hôi, công sức của người nông dân chăm chỉ. Hình ảnh quê hương lúc này hiện lên, khởi sắc và tươi lên đẹp lắm:

“Những đàn trâu Việt Bắc béo tròn
Đủng đỉnh về xuôi quê hương mới lạ.”
(Tố Hữu)

Phải, tất cả đã đổi thay, lột xác. Từ những gốc cây gầy gò, yếu ớt. Chúng đã đâm chồi nảy lộc, sinh sôi tràn trề nhựa sống. Tố Hữu mang đến cho ta một hình ảnh thật đẹp về quê hương mình. Ánh nắng dường như cũng hiền lành, ấm áp hơn dù là đang ở buổi trưa hè oi ả. Những đồng lúa trổ đòng đòng lặng lẽ trở mình khe khẻ thở – những nhịp thở đều đều, bất tận. Nghe như sức sống đang sục sôi, tiềm tàng mãnh liệt. Rồi những bãi phù sa mượt mà, óng ả, đến những chú trâu Việt Bắc tròn trịa, béo núc. Vâng, tất cả đều sống động và tràn trề nhựa trẻ. Đó là kết quả của bao nhiêu năm lao động, cần kiệm, chắt góp:

“Dọn tí phân rơi, nhặt từng ngọn lá
Mỗi hòn than, mẩu sắt, cân ngô
Ta nâng niu góp dựng cơ đồ.”
(Tố Hữu)

Họ – những con người biết “tích tiểu thành đại”, biết cần kiệm từ chút, từng chút để không hoang phí. Chính điều đó đã góp phần không nhỏ vào công cuộc kiến thiết đất nước. Cuộc sống nô lệ năm nao, đã qua rồi những cơn ác mộng, những ngày khổ đau chất chồng, cay cực. Và càng hiểu, họ càng trân trọng hơn những giây phút tự do, độc lập, càng giữ chặt tay nhau để nền độc lập này là mãi mãi, trường tồn.

Những cuộc đời bước ra từ vũng lầy đen đặc, những mảnh hồn trơ trọi, héo hon, những gương mặt khắc khổ, đói rét. Qua, qua hết rồi, quý giá thay những thời khắc tự do, ấm áp! Và họ không bao giờ quên đã qua như thế nào, cha anh mình chiến đấu ra sao:

“Hỡi sông Hồng tiếng hát bốn nghìn năm
Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng.”
(Chế Lan Viên)

Đất nước ta hào hùng thế đó. Những trang sử chói ngời cùng những tên tuổi trường tồn, vĩnh cửu. Họ góp phần tạo nên dáng đứng Việt Nam oai phong đầy kiêu hãnh. Và trong những ngày đẹp tuyệt này, liệu những con người thời đại có quên không. Không, họ vẫn nhớ, nhớ cội nguồn, quê hương đất tổ. Đó chính là nét đẹp của người xây dựng mới. Yêu, yêu lắm quê hương! Nhớ, nhớ hoài lịch sử, chân thành, cảm động sự cống hiến lặng thầm, không tên tuổi:

“Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.”
(Thanh Hải)

Một đời lao động và dâng hiến, họ chăm chỉ như chú ong miệt mài góp mật cho cuộc sống. Hình ảnh họ lúc nào cũng đẹp, cũng sáng như dụi vào lòng ta những cảm xúc bềnh bồng, yêu quý. Bởi nhờ sự lao động nghiêm túc ấy mà mỗi ngày qua, ta sống tốt đẹp hơn, sáng hơn:

“Nước Việt nghìn năm Đinh, Lý, Trần, Lê
Thành nước Việt nhân dân trong mát suối
Mái rạ nghìn năm hông thay sắc ngói
Những đời thường cũng có bóng hoa che.”
(Chế Lan Viên)

Cám ơn ánh sáng của Cách mạng đã soi đường dẫn lối, cám ơn những con người trong trẻo, say mê, cám ơn độc lập, tự do, hòa bình, yên ấm. Tất cả làm cuộc sống này thêm đáng yêu nhiều lắm. Hình ảnh họ hiện lên những con người mới hăng say, nhiệt thành, chăm chỉ. Trên cánh đồng văn chương đại ngàn, bát ngát, một góc nhỏ trong trái tim ta vẫn hát mãi về họ. Bài hát cuộc sống tin yêu, bài ca cuộc đời rộng mở, khúc hát hăng say lao động mới – cuộc sống mới – con người mới – dáng đứng, tư thế, tầm vóc mới.

Trần Thị Ánh Nguyệt
(Cựu hs THCS Võ Thành Trang, hs giỏi văn Thành phố)