Bút Chì Màu
Moderator
Văn bản Thạch Sanh thuộc thể loại của truyện cổ tích gửi gắm bài học đạo đức và ước mơ cuộc sống của tác giả dân gian. Thông qua học tập văn bản Thạch Sach học sinh nhận biết và phân tích được đặc điểm của nhân vật Thạch Sanh; mẹ con Lý Thông, rút ra bài học về cách ứng xử với bạn bè và cách đối diện với lỗi lầm của bản thân.
I. KIẾN THỨC CHUNG VỀ THỂ LOẠI
1. Truyện cổ tích
Truyện cổ tích là loại truyện dân gian có nhiều yếu tố hư cấu, kì ảo, kể về số phận va cuộc đời của nhân vật trong các mối quan hệ xã hội. Truyện cổ tích thề hiện cái nhìn về hiện thực, bộc lộ quan niệm đạo đức, lẽ công bằng và ước mơ về một cuộc sống tốt đẹp hơn của người lao động xưa.
2. Đặc điểm nghệ thuật của truyện cổ tích
- Truyện cổ tích thường kể về những xung đột trong gia đình, xã hội, phản ánh số phận của các cá nhân và thề hiện ước mơ đồi thay số phận của chính họ.
- Nhân vật trong truyện cổ tích đại diện cho các kiểu người khác nhau trong xã hội, thường được chia làm hai tuyến: chính diện (tốt, thiện) và phản diện (xấu, ác).
- Các chi tiết, sự việc thường có tính chất hoang đường, kì ảo.
- Truyện được kể theo trật tự thời gian tuyến tính, thề hiện rõ quan hệ nhân quả giữa các sự kiện.
- Lời kể trong truyện cổ tích thường mở đầu bằng những từ ngữ chỉ không gian, thời gian không xác định. Tuỳ thuộc vào bối cảnh, người kể chuyện có thể thay đồi một số chi tiết trong lời kể, tạo ra nhiều bản kể khác nhau ở cùng một cốt truyện.
3. So sánh truyện truyền thuyết và truyện cổ tích:
- Giống nhau :
+ Đều là truyện dân gian.
+ Đều có yếu tố hoang đường kì ảo.
- Khác nhau:
+ Truyền thuyết kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử.
+ Cổ tích kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật.
+ Truyền thuyết sử dụng yếu tố kì ảo nhằm mục đích thiêng liêng hoá nhân vật, sự kiện.
+ Cổ tích sử dụng yếu tố hoang đường để gửi gắm ước mơ công lí . . .
II. KIẾN THỨC CHUNG VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
a. Thể loại: Truyện cổ tích.
b. Kiểu nhân vật:
Truyện Thạch Sanh kể về kiểu nhân vật dũng sĩ.
c.Tóm tắt
Khi tóm tắt cần đảm bảo các sự việc chính:
- Thạch Sanh ra đời
- Thạch Sanh lớn lên học võ và phép thần thông
- Thạch Sanh kết nghĩa anh em với Lí Thông
- Mẹ con Lí Thông lừa Thạch Sach đi chết thay cho mình.
- Thạch Sanh diệt chằn tinh bị Lí thông cướp công
- Thạch Sach diệt đại bàng cứu công chúa, lại bị cướp công.
- Thạch Sach diệt hồ tinh, cứu thái tử, bị vu oan vào tù.
- Thạch Sach được giải oan lấy công chúa.
- Thạch Sach chiến thắng quân 18 nước chư hầu.
- Thạch Sach lấy công chúa và lên ngôi vua.
d. Bố cục.
- Gồm 3 phần .
+ Phần 1 : Từ đầu .....“thần thông”: Giới thiệu lai lịch nguồn gốc Thạch Sanh.
+ Phần 2 : Tiếp …đến “hoá kiếp bọ hung” : những chiến công của Thạch Sanh.
+ Phần 3 : Còn lại : Thạch Sanh lấy công chúa và lên ngôi vua.
e. Phương thức biểu đạt: tự sự
f. Ngôi kể: ngôi thứ 3
g. Nội dung – Ý nghĩa
- Truyện kể về người dũng sĩ diệt chằn tinh, đại bàng cứu người bị hại vạch mặt kẻ vong ân, chống quân xâm lược
- Truyện thể hiện ước mơ của, niềm tin về đạo đức công lý xã hội…
h. Nghệ thuật.
- Nhiều chi tiết tưởng tượng thần kỳ độc đáo và giàu ý nghĩa.
III. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Xuất thân, ý nghĩa các chi tiết kì ảo:
a. Xuất thân:
- Chàng trai nhà nghèo, sống trong túp lều cũ dựng dưới gốc đa, cả gia tài chỉ có một lưỡi búa, hằng ngày lên rừng đốn củi kiếm ăn.
- Sống lủi thủi một mình (mồ côi, không người thân thích).
=> Cất lên tiếng nói ước mơ đổi thay số phận.
b. Ý nghĩa các chi tiết kì ảo:
3. Đặc điểm của hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông:
Hệ thống nội dung kiến thức cơ bản và trọng tâm của văn bản Thạch Sach sẽ giúp các em học sinh suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản Thạch Sanh nắm được nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa truyện; phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của truyện cổ tích Thạch Sanh với các truyện cùng chủ đề.
I. KIẾN THỨC CHUNG VỀ THỂ LOẠI
1. Truyện cổ tích
Truyện cổ tích là loại truyện dân gian có nhiều yếu tố hư cấu, kì ảo, kể về số phận va cuộc đời của nhân vật trong các mối quan hệ xã hội. Truyện cổ tích thề hiện cái nhìn về hiện thực, bộc lộ quan niệm đạo đức, lẽ công bằng và ước mơ về một cuộc sống tốt đẹp hơn của người lao động xưa.
2. Đặc điểm nghệ thuật của truyện cổ tích
- Truyện cổ tích thường kể về những xung đột trong gia đình, xã hội, phản ánh số phận của các cá nhân và thề hiện ước mơ đồi thay số phận của chính họ.
- Nhân vật trong truyện cổ tích đại diện cho các kiểu người khác nhau trong xã hội, thường được chia làm hai tuyến: chính diện (tốt, thiện) và phản diện (xấu, ác).
- Các chi tiết, sự việc thường có tính chất hoang đường, kì ảo.
- Truyện được kể theo trật tự thời gian tuyến tính, thề hiện rõ quan hệ nhân quả giữa các sự kiện.
- Lời kể trong truyện cổ tích thường mở đầu bằng những từ ngữ chỉ không gian, thời gian không xác định. Tuỳ thuộc vào bối cảnh, người kể chuyện có thể thay đồi một số chi tiết trong lời kể, tạo ra nhiều bản kể khác nhau ở cùng một cốt truyện.
3. So sánh truyện truyền thuyết và truyện cổ tích:
- Giống nhau :
+ Đều là truyện dân gian.
+ Đều có yếu tố hoang đường kì ảo.
- Khác nhau:
+ Truyền thuyết kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử.
+ Cổ tích kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật.
+ Truyền thuyết sử dụng yếu tố kì ảo nhằm mục đích thiêng liêng hoá nhân vật, sự kiện.
+ Cổ tích sử dụng yếu tố hoang đường để gửi gắm ước mơ công lí . . .
II. KIẾN THỨC CHUNG VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
a. Thể loại: Truyện cổ tích.
b. Kiểu nhân vật:
Truyện Thạch Sanh kể về kiểu nhân vật dũng sĩ.
c.Tóm tắt
Khi tóm tắt cần đảm bảo các sự việc chính:
- Thạch Sanh ra đời
- Thạch Sanh lớn lên học võ và phép thần thông
- Thạch Sanh kết nghĩa anh em với Lí Thông
- Mẹ con Lí Thông lừa Thạch Sach đi chết thay cho mình.
- Thạch Sanh diệt chằn tinh bị Lí thông cướp công
- Thạch Sach diệt đại bàng cứu công chúa, lại bị cướp công.
- Thạch Sach diệt hồ tinh, cứu thái tử, bị vu oan vào tù.
- Thạch Sach được giải oan lấy công chúa.
- Thạch Sach chiến thắng quân 18 nước chư hầu.
- Thạch Sach lấy công chúa và lên ngôi vua.
d. Bố cục.
- Gồm 3 phần .
+ Phần 1 : Từ đầu .....“thần thông”: Giới thiệu lai lịch nguồn gốc Thạch Sanh.
+ Phần 2 : Tiếp …đến “hoá kiếp bọ hung” : những chiến công của Thạch Sanh.
+ Phần 3 : Còn lại : Thạch Sanh lấy công chúa và lên ngôi vua.
e. Phương thức biểu đạt: tự sự
f. Ngôi kể: ngôi thứ 3
g. Nội dung – Ý nghĩa
- Truyện kể về người dũng sĩ diệt chằn tinh, đại bàng cứu người bị hại vạch mặt kẻ vong ân, chống quân xâm lược
- Truyện thể hiện ước mơ của, niềm tin về đạo đức công lý xã hội…
h. Nghệ thuật.
- Nhiều chi tiết tưởng tượng thần kỳ độc đáo và giàu ý nghĩa.
III. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
1. Xuất thân, ý nghĩa các chi tiết kì ảo:
a. Xuất thân:
- Chàng trai nhà nghèo, sống trong túp lều cũ dựng dưới gốc đa, cả gia tài chỉ có một lưỡi búa, hằng ngày lên rừng đốn củi kiếm ăn.
- Sống lủi thủi một mình (mồ côi, không người thân thích).
=> Cất lên tiếng nói ước mơ đổi thay số phận.
b. Ý nghĩa các chi tiết kì ảo:
Con vật | |
- Chằn tinh: - Đại bàng: | - Một yêu quái khổng lồ, có sức mạnh ghê gớm, lại biết tàng hình, lắm phép lạ, người đời khiếp sợ, vua quan chịu bó tay. - Ở hang sâu bí mật, có mỏ sắc, vuốt nhọn, có sức mạnh ghê gớm, quắp công chúa đi trước mặt bá quan văn võ và các anh tài trong thiên hạ. => Đại diện cho cái ác, gieo rắc nỗi kinh hoàng và gây tai họa cho người dân, đồng thời giúp Thạch Sanh thể hiện phẩm chất của người dũng sĩ. |
Đồ vật | |
- Cây đàn: - Niêu cơm: | - Là nhạc cụ đồng thời là vũ khí. → Đại diện cho tình yêu, công lí, nhân đạo, hoà bình. - Hàng vạn người ăn mãi không hết. ® Lòng nhân đạo, đoàn kết, hòa bình. => Góp phần tô đậm vẻ đẹp kì diệu của truyện. |
3. Đặc điểm của hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông:
Thạch Sanh | Lý Thông |
- Giết chằn tinh. - Diệt đại bàng - Cứu thái tử con vua thủy tề. - Gảy đàn trong ngục giam. - Vạch mặt mẹ con Lý Thông, tha tội chết cho họ, cưới công chúa. - Dùng cây đàn để đánh đuổi quân xâm lược. - Ban niêu cơm thần. - Nối ngôi vua. → Thật thà, nhân hậu, dũng cảm, không màng vật chất; đại diện cho chính nghĩa, lương thiện | - Lừa Thạch Sanh đi canh miếu thờ, cướp công. - Nhờ Thạch Sanh tìm hang ổ đại bàng, ám hại, cướp công. - Về quê, bị sét đánh, bị biến thành bọ hung. → Độc ác, mưu mô, xảo quyệt, tham lam, vong ân bội nghĩa |
/cách sắp xếp các tình tiết tự nhiên, khéo léo; kết thúc có hậu/ => Ước mơ, niềm tin vào đạo đức, công lí xã hội và lí tưởng nhân đạo, hòa bình của nhân dân. |
Hệ thống nội dung kiến thức cơ bản và trọng tâm của văn bản Thạch Sach sẽ giúp các em học sinh suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản Thạch Sanh nắm được nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa truyện; phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của truyện cổ tích Thạch Sanh với các truyện cùng chủ đề.